Ιστορική αναδρομή (Χρονολόγιο) των μεγάλων σεισμών με επίκεντρο την Κεφαλονιά.

Η παρακάτω χρονολογική αναδρομή παρουσιάζει την περιοδικότητα των μεγάλων σεισμών με επίκεντρο την Κεφαλονιά και περιλαμβάνει σύντομη περιγραφή των γεγονότων και την μετασεισμική ακολουθία τους. Με έντονα γράμματα οι σημαντικότεροι σεισμοί.

η καταγραφή του πρώτου σεισμού στον σεισμογράφο

1469, Άνοιξη, Απρίλιος. Σεισμός μεγέθους 7,2 R με επίκεντρο το Αργοστόλι. Μαρτυρούνται σοβαρές υλικές ζημιές στην Κεφαλονιά, μεταξύ των οποίων και καταστροφή του Κάστρου του Αγ. Γεωργίου αλλά και ανθρώπινα θύματα. Ζημιές και στη Ζάκυνθο και τη Λευκάδα.

1627, 30 Σεπτεμβρίου. Ισχυρός σεισμός (αναφέρεται από τον Τσιτσέλη, δεν συμπεριλαμβάνεται στους επίσημους καταλόγους).

1636, 30 Σεπτεμβρίου. Σεισμός μεγέθους 7,1 R χτυπά το Ληξούρι. Καταστρεπτικότατος και φονικός. Κατά τον Χιώτη βυθίστηκε αρχαία πόλη στα ΝΑ της Κεφαλονιάς. Οι μετασεισμοί διήρκεσαν έως το 1637. Ζημιές στο Κάστρο του Αγίου Γεωργίου, θύματα περίπου 525, τραυματίες περίπου 1500. Δέντρα από τον Αίνο ξεριζώθηκαν, ενώ ακολούθησαν αρρώστιες και φτώχεια από την καταστροφή των σιτηρών.

1658, 24 Αυγούστου. Σεισμός μεγέθους 6,8 R. (Ο Τσιτσέλης αναφέρει ως ημερομηνία την 1/8.) Ερειπώνεται η Μονή Γερειά. 320 νεκροί, αναφέρονται καταβυθίσεις τοποθεσιών και καταρρεύσεις τουλάχιστον 500 οικιών.

 

1660. Ο Τσιτσέλης αναφέρει «σεισμό ζημιωδέστατο». Πιθανόν να ταυτίζεται με εκείνον του 1661.

1661. Ισχυρός σεισμός στην Κεφαλονιά.

1668. Σεισμός 6,0 R στην Κεφαλονιά. «Επί 8 ημέρας εσείετο η γη».

1693, 9 Ιανουαρίου. Μεγάλος σεισμός – αναφέρεται μόνο από τον Τσιτσέλη.

1714, 28 Αυγούστου. Σεισμός 6,4 R με επίκεντρο την Κεφαλονιά. 280 σπίτια κατέρρευσαν, ενώ από ρωγμές στο έδαφος ανέβλυζε «θερμόν ύδωρ» (Τσιτσέλης).

1729, 2 Φεβρουαρίου. Ο Τσιτσέλης μνημονεύει ισχυρό σεισμό, στη διάρκεια της νύχτας.

1736. Σεισμός 6,2 R στην Κεφαλονιά προκαλεί ζημιές. Αναφέρονται σημαντικές ζημιές στο νότο της Κεφαλονιάς, όπου από φρέατα αναδυόταν οσμή θείου.

1743, 20 Φεβρουαρίου. Σεισμός 7,0 R χτυπάει το Ιόνιο. «Εβάσταξε τρεις πιστεύους» αναφέρει μαρτυρία της εποχής. «Κατά τα βόρεια διερράγησαν τείχη». Μεγάλες καταστροφές προκλήθηκαν στην Κεφαλονιά και σε όλη τη Δυτική Ελλάδα.

1759, 14 Ιουνίου. Σεισμοί (ο μεγαλύτερος 6,3 R) χτυπούν την Κεφαλονιά, διαρκώντας τρεις ημέρες. Οι μεγαλύτερες καταστροφές εντοπίζονται στην Παλική, όπου κατέρρευσαν τα περισσότερα σπίτια, ενώ μαρτυρούνται και ανθρώπινα θύματα. Ο δείκτης έντασης του σεισμού (Χ στην 12βαθμη κλίμακα) δείχνει το μέγεθος της καταστροφής.

1766, 24 Ιουλίου. Σεισμός 7,0 R με επίκεντρο την Κεφαλονιά. «Σφοδρότατος και φονικότατος», διήρκεσε 3 λεπτά και προκάλεσε το θάνατο περίπου 20 ατόμων, και μεγάλες καταστροφές, ιδίως στην Παλική και την Έρισο, αλλά και το Αργοστόλι μέχρι τη Ζάκυνθο. Ακολούθησαν σφοδροί «Ο θεός να μη το ματαδώση να ίδωμεν τέτοιο καστίγο», αναφέρεται σε μαρτυρία.

1767, 22 Ιουλίου. Σεισμός 7,2 R χτυπά το Ληξούρι. Από τους καταστροφικότερους που χτύπησαν ποτέ την Κεφαλονιά (ένταση Χ). Αναφέρονται 50 νεκροί στο Ληξούρι και 253 στις γύρω περιοχές, μόλυνση των υδάτων, καταστροφή όλων σχεδόν των εκκλησιών, και μετασεισμική ακολουθία 40 ημερών.

1833. Αναφέρονται από τον Τσιτσέλη και τον Παρτς ισχυρές σεισμικές δονήσεις που προκάλεσαν σοβαρές καταστροφές ιδίως στο Ληξούρι.

1834, 5 Ιουλίου. Σεισμός 6 R με σοβαρές υλικές ζημιές στην Κεφαλονιά.

1839, 24 Μαΐου. Ο Τσιτσέλης κάνει λόγο για «ζημιωδέστατον σεισμόν» στην Κεφαλονιά με σεισμική ακολουθία διάρκειας ενός μηνός.

1862, 14 Μαρτίου. Σεισμός 6,6 R χτυπά το Αργοστόλι προκαλώντας σοβαρές υλικές ζημιές.

1867, 4 Φεβρουαρίου. Σεισμός 7,4 R χτυπά την Παλική. «Ο καταστρεπτικώτατος» της νήσου» σύμφωνα με τον Τσιτσέλη, που περιγράφει αναλυτικά την καταστροφή που ο ίδιος έζησε. 3000 σπίτια καταστράφηκαν, 35 νεκροί στο Ληξούρι, 63 στα Δαμουλιανάτα-Ρίφι, 41 στην Αγία Θέκλη και 19 στα Κουβαλάτα. Σχεδόν ολοκληρωτική η καταστροφή στην Παλική, αλλά και σημαντικές ζημιές σε Πύλαρο, Θηνιά, Έρισο και Λειβαθώ. Λιγότερες οι ζημιές στο Αργοστόλι. Ο σεισμός προκάλεσε μεταναστευτικό ρεύμα, ενώ μεγάλη εκστρατεία υπέρ των σεισμοπλήκτων πραγματοποιήθηκε από το Ελληνικό Βασίλειο και Κεφαλλήνες της διασποράς.

1902, 5 Νοεμβρίου. Σεισμός 5,5 R με επίκεντρο το Ληξούρι. Υλικές ζημιές.

1903, Απρίλιος. Ο Τσιτσέλης μαρτυρεί σεισμική αλληλουχία που διήρκεσε πολλές ημέρες.

1905, 3 Ιουνίου. Σεισμός 5,5 R στο Ληξούρι. Υλικές ζημιές.

1908, 29-31 Ιουλίου. Ο Τσιτσέλης κάνει λόγο για «σεισμούς περιστροφικούς και μετά βοών, αλλ’ ασθενείς».

1910, 13 Οκτωβρίου. Ο Τσιτσέλης μαρτυρεί δύο ισχυρές σεισμικές δονήσεις στην Κεφαλονιά.

1912, 24 Ιανουαρίου. Καταστροφικός σεισμός 6,8 R στον Ασπρογέρακα (ΝΑ Κεφαλονιά). Μεγάλες καταστροφές στην περιοχή Ελειού – Πρόννων, όπου κατερειπώθηκαν οι περισσότεροι οικισμοί. Ακολούθησαν σεισμοί με επίκεντρο το Αργοστόλι στις 25, 26/1 και 10/2 (5,9, 5,4 και 5,1 R αντίστοιχα). Μεγάλη κινητοποίηση από όλη την Ελλάδα και Ευρώπη υπέρ των σεισμοπαθών.

1914, 16 Μαΐου: Σεισμός 5,1 R με επίκεντρο την Ιθάκη. Ελάχιστες ζημιές.

1915, 27 Ιανουαρίου: Ισχυρός και καταστροφικός σεισμός στην Εξωγή της Ιθάκης (6,6 R). Στις 16/5 ισχυρός σεισμός 5,6 R στο Αργοστόλι, με ελάχιστες ζημιές. Στις 7/8 ισχυρός σεισμός και πάλι στην Ιθάκη με σοβαρές υλικές ζημιές (6,7 R). Την ίδια μέρα, σεισμός και στο Αργοστόλι (5,1 R). Στις 10/8, τρεις ακόμη ισχυροί σεισμοί στην Ιθάκη (5,7, 6,1 και 5,0 R). Η Ιθάκη θα χτυπηθεί άλλες τρεις φορές μέσα σε δύο μέρες (11, 12/8) από σεισμούς 6,4, 5,8 και 5,0 R.

1916, 9 Οκτωβρίου. Σεισμός 5,0 R στο Αργοστόλι με μικρές ζημιές.

1918, 28 Μαρτίου. Σεισμός 5,0 R στο Αργοστόλι με μικρές ζημιές.

1923, 20 Μαΐου. Σεισμός 5,3 R χτυπά το Αργοστόλι. Υλικές ζημιές.

1932, 9 Μαρτίου. Ισχυρός σεισμός 5,6 R προκαλεί υλικές ζημιές στο Ληξούρι.

1933, 22 Μαρτίου. Ισχυρός σεισμός 5,2 R στο Αργοστόλι. Μικρές ζημιές.

1939, 20 Σεπτεμβρίου. Σεισμός 6,3 R, νοτιοδυτικά της Κεφαλονιάς

1940, 2 Ιανουαρίου. Σεισμός 5,2 R στο Λιβάδι της Κεφαλονιάς.

1943. Χρονιά με πολλούς σεισμούς στην Κεφαλονιά (επίκεντρο στη θάλασσα): Στις 17/1, 5,6 R βόρεια του νησιού. Στις 14/2, σεισμοί 5,8 και 5,0 R, νοτιοδυτικά του νησιού. Στις 22/5, 5,6 R νοτιοανατολικά του νησιού, όπου και στις 14/6 (5,1 R).

1946, 21 Νοεμβρίου. Σεισμός στην Ιθάκη (5,4 R) με μικρές υλικές ζημιές.

1949, 4 Φεβρουαρίου. Σεισμός 5,0 R νοτιοανατολικά της Κεφαλονιάς.

1951, 20 Δεκεμβρίου. Σεισμός 5,3 στην Αγία Θέκλη της Κεφαλονιάς, με μικρές ζημιές.

1952. Δύο ισχυροί σεισμοί στο Αργοστόλι, (5,4 R στις 9/3 και 5,1 R στις 5/10)

1953. Η χρονιά της μεγάλης καταστροφής. Την Κυριακή, 9 Αυγούστου γίνεται ο πρώτος μεγάλος σεισμός με επίκεντρο τον Σταυρό Ιθάκης (6,4 R). Ο δεύτερος, (6,8 R) στις 11 Αυγούστου με δέκα μετασεισμούς την ίδια μέρα (οι δύο μεγάλύτεροι 5,3 και 5,1 R). Στις 12 Αυγούστου το πρωί, ημέρα Τετάρτη, ένας ισχυρός σεισμός 5,2 R είναι απλώς το προμήνυμα για την καταστροφή που θα ακολουθήσει (ώρα 09:23:52 Greenwich). Ο σεισμός των 7,2 Rείναι ο καταστροφικότερος στην Ιστορία της Κεφαλονιάς (η έντασή του έχει προσδιοριστεί ως X+), και ένας από τους καταστροφικότερους στη σεισμική ιστορία της Ελλάδας. Είναι χαρακτηριστικό ότι την ίδια μέρα καταγράφηκαν ισχυροί σεισμοί και σε άλλες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας (Πύργος, Αμαλιάδα, Πάτρα –μεγέθους 6,3 R-, Καλάβρυτα, Αγρίνιο). Η Κεφαλονιά, η Ιθάκη και η Ζάκυνθος (που είχαν ήδη υποστεί σοβαρές ζημιές από τους σεισμούς της 9 και 11/8) ισοπεδώθηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά: 27.658 από τις 33.300 οικοδομές κατέρρευσαν – μόνο 467 σώθηκαν (κυρίως στη Βόρεια Κεφαλονιά – περιοχή Ερίσου), ενώ όλες οι υπόλοιπες υπέστησαν σοβαρές ή ελαφρύτερες βλάβες. Ο συνολικός αριθμός των νεκρών ανήλθε σε 455, των αγνοουμένων σε 21 και των τραυματιών σε 2.412. Ακολούθησε μεγάλος αριθμός πολύ συχνών μετασεισμών που διήρκεσαν μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, πολλοί από τους οποίους είχαν μέγεθος μεγαλύτερο των 5,0 R. Στις 16/10 σεισμός 5,2 χτυπά το Ληξούρι, ενώ στις 20/11 σεισμός 5,1 R σημειώνεται με επίκεντρο την Ιθάκη. Όμως άλλες καταστροφές, όπως σημείωσε αθηναϊκή εφημερίδα, δεν πρόκειται να γίνουν, αφού τίποτα δεν είχε μείνει όρθιο...

1954, 8 Μαρτίου. Σεισμός 5,3 με επίκεντρο το Αργοστόλι.

1962, 17 Απριλίου. Σεισμός 5,3 με επίκεντρο τη Σάμη. Είχε προηγηθεί, στις 10/4 ισχυρή σεισμική δόνηση 6,3 στις Βολίμες της Ζακύνθου.

1969, 7 Ιουνίου. Σεισμός 5,0 με επίκεντρο τα Βαλσαμάτα (περιοχή Αγίου Γερασίμου).

1970, 1 Σεπτεμβρίου. Νέος ισχυρός σεισμός 5,0 R με επίκεντρο τα Βαλσαμάτα. Η περιοχή έχει δώσει ένα πλήθος δονήσεων μεταξύ 4,0 και 5,0 R τις τελευταίες δεκαετίες, χωρίς αξιοσημείωτες υλικές ζημιές.

1972, 17 Σεπτεμβρίου. Σεισμός 6,3 R με επίκεντρο την Παλική (Χαβριάτα, Κουβαλάτα, Δαμουλιανάτα). Υλικές ζημιές. Στις 30/10 ισχυρός σεισμός στο Νιοχώρι Ερίσου (5,4 R).

1974, 14 Δεκεμβρίου. Σεισμός 5,4 R στη Σάμη. Μικρές ζημιές.

1983, 17 Ιανουαρίου. Μεγάλος σεισμός 7,0 R στην Κεφαλονιά (ο μεγαλύτερος μετά το 1953). Ελάχιστες υλικές ζημιές σημειώνονται στο νησί. Μεγάλη μετασεισμική ακολουθία στην περιοχή. Στις 19/1, νέος σεισμός 5,8 R στην περιοχή της Παλικής (Αγία Θέκλη), όπου και τρίτος ισχυρός σεισμός (6,2 R) στις 23/3. Από 17/1 μέχρι 14/5 σημειώνονται στην περιοχή άλλοι 10 σεισμοί μεγέθους πάνω από 5,0 R.

1987, 27 Φεβρουαρίου. Σεισμός 5,7 R στην Κεφαλονιά, χωρίς υλικές ζημιές.

1988. Στις 18 και 22 Μαΐου και 6 Ιουνίου, 3 ισχυροί σεισμοί 5,3, 5,4 και 5,0 R αντίστοιχα στην Κεφαλονιά.

1992, 23 Ιανουαρίου. Δύο ισχυροί σεισμοί στην Κεφαλονιά (5,6 και 5,1 R) χωρίς υλικές ζημιές.

2007, 25 Μαρτίου. Ισχυρός σεισμός μεγέθους 5,9 (κατ' άλλες μετρήσεις 5,7) με επίκεντρο τη θαλάσσια περιοχή βορειοδυτικά της Κεφαλονιάς προκαλεί αρκετές υλικές ζημιές στο βορειοδυτικό κυρίως τμήμα του νησιού.

2008, 30 Ιουλίου. Μετά από όργιο φημών στα ΜΜΕ σχετικά με επικείμενο μεγάλο σεισμό στην Κεφαλονιά στα τέλη του Ιουλίου, ο σεισμός έγινε μεν στις 30 Ιουλίου, με επίκεντρο νοτιοδυτικά της Κεφαλονιάς και μέγεθος 5,5, χωρίς να προκληθούν υλικές ζημιές. Το σασπένς ενισχύθηκε από τον μετασεισμό μεγέθους 4,5 που σημειώθηκε λίγα λεπτά μετά Οι Κεφαλονίτες θύμωσαν με τις καταστροφολογικές φήμες, αλλά το διασκέδασαν κιόλας...

2014, 26 Ιανουαρίου και 3 Φεβρουαρίου. Δύο σεισμοί μεγέθους 6 R με επίκεντρο την περιοχή του Ληξουρίου. Έντονη μετασεισμική ακολουθία.

Πηγές:

http://eliaswords.blogspot.gr/2011/03/blog-post.html (accessed, 4/2/2014).

Για τη σύνταξη του χρονολογίου, που όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς δεν μπορεί να είναι εξαντλητικό, χρησιμοποιήθηκαν ιστοριοδιφικές πηγές και μαρτυρίες από την Κεφαλονιά και την Ζάκυνθο (κυρίως ο Ηλίας Τσιτσέλης και ο Π. Χιώτης – βλ. τις σχετικές αναφορές στη βιβλιογραφία) σε συνδυασμό με τον κατάλογο σεισμών της Ελλάδας (Papazachos, B.C., Comninakis, P.E., Karakaisis, G.F., Karakostas, B.G., Papaioannou, Ch.A., Papazachos, C.B. and E.M. Scordilis. A catalogue of earthquakes in Greece and surrounding area for the period 550BC-1999, Publ. Geoph. Lab., Univ. of Thessaloniki, 1, 333pp, 2000.) που έχει δημοσιευθεί και στο Διαδίκτυο από τον Τομέα Γεωφυσικής Τμήματος Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στο: http://lemnos.geo.auth.gr/the_seisnet/gr/catalog_gr.htm (πρόσβαση 15-12-2004), αλλά και άλλους αντίστοιχους καταλόγους που έχουν δημοσιευθεί σε σχετικούς επιστημονικούς ιστοτόπους της Ελλάδας και του εξωτερικού)

 Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στην έκδοση του Κοργιαλενείου Ιδρύματος Αργοστόλι, Σεισμοί 1953 (επιμ. Γεώργιος Ν. Μοσχόπουλος, Κατερίνα Μαραβέγια-Κώστα), Αργοστόλι: Κοργιαλένειο Ίδρυμα, 2007 και ενημερώθηκε με τους μεταγενέστερους σεισμούς.